.’’…arabuluculuk sürecinin başladığı tarihin yazılmadığı, sadece tutanak tarihinin yazıldığı, davacının arabulucuya usulüne uygun bir başvurusunun olmadığı, sadece kıdem tazminatı,ihbar tazminatı, yıllık izin, yol ücreti, Eylül ayı ücreti ve asgari geçim indirimi ödenmesi öngörüldüğü hâlde diğer işçilik alacakları bakımından alacağın olmadığı şeklinde sözcüklere yer verilerek 6098 sayılı … Borçlar Kanunu’nun (6098 sayılı Kanun) 420 nci maddesine aykırı şekilde ibra etkisi kazandırılmaya çalışıldığından ihtiyari arabuluculuk tutanağının geçerli kabul edilmediği…’’ İlk Derece Mahkemesi Kararı
.’’…arabuluculuk son tutanağının sahteliği ispatlanıncaya kadar geçerli belgelerden olduğu, davacının arabuluculuk son tutanağının sahteliği konusunda iddiasının bulunmadığı, irade fesadına dair iddiada bulunmasına karşın bu durumu ispatlayamadığı, arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşılan konularda dava açılamayacağından dava şartı yokluğundan davanın usulden reddine karar verilmesi gerektiği….’’ BAM Kararı
T.C. YARGITAY 9. Hukuk Dairesi Esas : 2022/16466 Karar : 2023/126 Karar Tarihi: 10.01.2023
Gaziantep’te Arabuluculuk ve Hukuki Geçerlilik: Bir Mahkeme Kararının İşığında Değerlendirme
Arabuluculuk, çoğu zaman dava süreçlerine alternatif bir yol olarak öne çıkmakta ve taraflar arası uyuşmazlıkları çözmede önemli bir rol üstlenmektedir. Ancak bu sürecin hukuki altyapısının ve uygulanırlığının dikkatle ele alınması gerektiği, Gaziantep’te verilen bir yargı kararı ile yeniden gündeme gelmiştir. Bu yazıda, özellikle arabuluculuk tutanaklarının geçerliliği ve tarafların haklarının korunması açısından dikkat edilmesi gereken unsurlar ele alınacaktır.
Mahkeme Kararının Detaylı İncelemesi
Gaziantep’teki bir iş mahkemesi ve sonrasında önümüzdeki olayları ışık tutacak öneme sahip Yargıtay kararı, arabuluculuk süreçlerinin hukuki boyutlarına dair önemli çıkarımlar sunmaktadır.
İlk Derece Mahkemesi Kararı
İlk derece mahkemesi, ihtiyari arabuluculuk tutanağını geçerli kabul etmemiştir. Bu kararda şu hususlar öne çıkmıştır:
- Tarihin Eksikliği: Arabuluculuk sürecinin başladığı tarihin belirtilmediği, sadece tutanak tarihinin yazıldığı ifade edilmiştir.
- Eksik Usuller: Davacının usulüne uygun bir şekilde arabulucuya başvurmadığı belirtilmiştir.
- Geçersizlik Sorunu: Tutanakta sadece belirli alacakların ödeneceği belirtilmesine karşın, diğer işçilik alacakları bakımından bir “alacak bulunmadığı” ifadelerine yer verilmesi, 6098 sayılı Borçlar Kanunu’nun 420. maddesine aykırı bulunmuştur. Bu durumun, haksız bir şekilde ibra etkisi kazandırılmak istendiği vurgulanmıştır.
Bölge Adliye Mahkemesi (BAM) Kararı
Bir cst mahkeme olan BAM ise ihtiyari arabuluculuk tutanağının geçerliliğini korumuş ve şu gerekçeleri dile getirmiştir:
- Geçerlilik Karinesi: Arabuluculuk son tutanağı, sahteliği ispatlanıncaya kadar geçerli bir belge olarak kabul edilmiştir.
- Davacının İspat Yükümü: Davacının irade fesadına ilişkin iddialarının ispatlanamadığı belirtilmiştir.
- Dava Şartı Eksikliği: Arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşılan konulara ilişkin dava açılamayacağı gerekçesiyle, dava şartının yerine getirilmediği kanaatine varılmış ve dava usulden reddedilmiştir.
Yargıtay’ın Nihai Değerlendirmesi
T.C. Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, 10.01.2023 tarihli kararında, her iki mahkeme kararının da dikkatle ele alınması gereken noktalarına değinmiştir.
- Arabuluculuk sürecinde usuli eksikliklerin (tarihler, başvuru yolları vb.) tarafların hak kaybı yaşamasına yol açabileceği vurgulanmıştır.
- Arabuluculuk sürecinde sahtelik iddialarının ayrıca değerlendirilmesi gerektiği ifade edilmiştir.
- Taraf iradesinin zedelenmemesi ve anlaşma içeriğinin açık olması gerektiği özellikle belirtilmiştir.
Gaziantep’te Arabuluculuk Uygulamalarından Çıkarılacak Dersler
Bu kararlar, arabuluculuk süreçlerinin hem taraflar hem de hukuki temsilciler için önemli dersler barındırdığını göstermektedir. Gaziantep gibi büyük bir şehirde, işçi- işveren uyuşmazlıklarının çoğu, öncelikle arabuluculuk yoluyla çözülmeye çalışılmaktadır. Bu noktada dikkat edilmesi gereken temel unsurlar:
- Tutanak Detayları: Arabuluculuk tutanaklarında, başlangıç ve bıtış tarihleri gibi tüm detayların yer alması gerekmektedir.
- Usuli Uyumluluk: Tarafların usulüne uygun şekilde arabulucuya başvurduğundan emin olunmalıdır.
- Anlaşma Maddelerinin Netliği: Arabuluculuk sonunda hazırlanan tutanaklarda tüm hak ve alacakların eksiksiz bir şekilde yazılması, ileride doğabilecek uyuşmazlıkların önünü geçecektir.
- İrade Fesadı ve Sahtelik İddiaları: Arabuluculuk tutanaklarına yönelik bu tür iddialarının, somut delillerle desteklenmesi önemlidir.
Sonuç
Gaziantep’teki bu mahkeme kararı, arabuluculuk süreçlerinde dikkat edilmesi gereken çok sayıda noktaya işik tutmaktadır. Arabuluculuk süreçlerinin usulü ve şekli şartlara uygun yürütülmesi, tarafların haklarının korunması ve uyuşmazlıkların etkili bir şekilde çözülmesi için hayati önem taşımaktadır. Bu nedenle, gerek hukuki temsilcilerin gerekse tarafların, arabuluculuk süreçlerini yüksek bir dikkatle yürütmeleri şiddetle tavsiye edilmektedir.
