Devletin Ödemesi Yalnızca Dava Şartı Arabuluculukta
Aslında devletin sorumlu olduğu, ödemeyi yükümlendiği alan çok büyük değil. Kanuna göre, yalnızca işçi-işveren uyuşmazlıklarındaki dava şartı olan arabuluculuk görüşmelerinin ilk iki saat ücretini (sonuçta anlaşma olmaması halinde) devletin karşılaması gerekiyor.
Görüşme süresi iki saati aşarsa, aşan kısmı (anlaşma olmasa da) taraflar ödüyor. Anlaşma olursa da her şekilde arabulucu ücretini taraflar yükleniyor.
İşçi-işveren uyuşmazlıkları dışındaki tüm başvurularda yani ihtiyari arabuluculukta ise, anlaşma olsun ya da olmasın ücreti tarafların ödemesi gerekiyor.
Anlaşma Olursa “Yüzde”, Olmazsa “Saat”
Anlaşma olup olmaması, ücretin ne kadar olacağını da etkiliyor. Eğer başkaca bir ücret belirlenmediyse, arabulucunun ücreti Asgari Ücret Tarifesine göre tayin ediliyor.
Konusu para olan veya para ile değerlendirilebilen bir uyuşmazlık üzerine anlaşma yapıldıysa arabulucunun “en az ücreti” yüzde olarak belirleniyor. Söz konusu yüzde, bir arabulucunun görev yapması halinde; ilk 30.000 TL için yüzde 6, sonra gelen 40.000 TL için yüzde 5, daha sonraki 80.000 TL için yüzde 4 şeklinde yüzde 1’e kadar azalarak devam ediyor.
Anlaşma olmazsa da yapılan toplam görüşme saatine ve uyuşmazlık türüne göre ücret belirleniyor.
Davanın Yanında Arabuluculuk Masrafları “Yok” Gibi
Bu ücretleri değerlendirirken dikkate alınması gereken en önemli husus, arabuluculuk süreci sonunda arabulucunun da imzaladığı anlaşma metninin ilam niteliğinde yani mahkeme kararı gücünde olabilmesi.
Bu etkiye rağmen arabulucu ücretleri davada üstlenilecek ücret ve masrafların yanında çok düşük. Çünkü arabuluculukta masraflar konusunda “yok”lar var.
Arabuluculukta Harç ve Masraf “Yok”
Mesela başvuru harcı, karar harcı, istinaf harcı, temyiz harcı yok. Vekalet harcı yok, tebligat masrafı yok, bilirkişi masrafı yok. Yıllarca süren yargılamada duruşmalara katılmak ve dilekçe sunmak için ödenen ulaşım ve sair masraflar yok, davada kısmen de olsa kaybedilirse karşı tarafın avukatına ödenecek vekalet ücreti yok…
Ama ekonomik bakımdan her şeyden önemlisi, yıllarca süren zaman kaybı yok. Ne de olsa “vakit nakittir”.
Taraflar aksini kararlaştırmadıkça, arabuluculuk ücretini eşit olarak öderler. Taraflar, uyuşmazlık konusunun parayla ölçülebilmesi ve anlaşma olması halinde %6 oranında ücret öder.
Örnek: 20.000 TL alacağın söz konusu olduğu bir işçi işveren uyuşmazlığında arabulucuya ödenecek olan ücret 1.200 TL’dir. Ücret tarifesine göre uyuşmazlığa konu miktar arttıkça bu oran kademeli olarak düşer.
Konusu para olmayan veya para ile değerlendirilemeyen hukuki uyuşmazlıkların çözümünde ise arabulucunun ücreti Adalet Bakanlığı’nın belirlediği tarife üzerinden saat ücreti olarak ödenir.
Arabuluculuk ücreti neye göre belirlenir?
Adalet Bakanlığının 2024 yılı asgari ücret tarifesine göre belirlenir.
Arabuluculuk Asgari ücret Tarifesin altında bir arabulucuk Ücretine karar verilebilir mi?
Hayır bu mümkün değildir. Asgari Ücret tarifesinin altında bir arabuluculuk ücreti belirlemek yasaya aykırıdır.
İş uyuşmazlıkların dava şartı Arabuluculukta taraflar aralarında anlaşamazlarsa ilk 2 saat Bakanlık, tarafından ödenir. 2 saati aşan her saat için taraflar Adalet Bakanlığının Asgari ücret tarifesinde belirtilen asgari ücreti öder. Eğer taraflar aralarında anlaşırlarsa, anlaşma değerinin miktarına göre yine Adalet Bakanlığının asgari ücret tarifesinde belirtilen asgari yüzdelere göre o şekilde ödenir.
İhtiyari Arabulucukta Arabulucu Adalet Bakanlı’ğının Asgari Ücret tarifesinin üstünde ücret isteyebilir mi?
Evet isteyebilir. Her arabulucu deneyim, eğitim ve uzmanlıklarına göre tarifenin üstünde ücret belirleyebilirler. Tarifeye alt sınır bakımından uymak zorundadırlar.
