İş Hukukunda Arabuluculuk

1) İş hukukunda arabuluculuk ücretini kim öder?

Arabuluculuğun zorunlu olduğu davalarda, taraflar arabulucuya TOPLAMDA İKİ SAATLİK GÖRÜŞME SÜRESİNDE anlaşma sağlanamazsa herhangi bir ücret ödemezler. Ancak iki saati aşan her bir saat görüşme için ya da taraflar arasında anlaşma sağlanması gibi hallerde ve ihtiyari arabuluculuk yoluna başvuruda arabuluculuk ücreti taraflar arasında eşit şekilde bölüşülür. Arabuluculuk ücret tarifesi her yıl güncellenmektedir ve Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesi her yıl resmi gazetede yayınlanmaktadır.

2) İş hukukunda arabuluculuk ‘u kimler yapar?

Türkiye’de sadece en az beş yıllık mesleki deneyimi olan hukuk fakültesi mezunları arabuluculuk yapar . Adalet Bakanlığı siciline kayıtlı arabulucu olabilmek için Bakanlıkça lisanslanan eğitim kurumlarından teorik ve pratik en az kırk sekiz saat eğitim alınması gerekir. Arabulucular her yıl maliyeye aidat öderler.

3) Arabulucu ne işe yarar?

Uyuşmazlıklarda arabulucuların yardımıyla çözümlenmesinde ve üzerinden anlaşılan hususlarda dava açılmasının mümkün olmamasında önemli rol oynar.

Arabuluculuk, aralarında davaya konu olmuş ve olabilecek bir uyuşmazlık olan kişilerin uyuşmazlıklarını bir arabulucu eşliğinde karşılıklı olarak müzakere ederek çözüme kavuşturmaya çalıştıkları bir süreçtir

4) Arabulucu kabul edilmezse ne olur?

Tarafların üzerinde anlaşabildiği bir arabulucu varsa süreç ilgili arabulucuda ihtiyari olarak yürütülebilmektedir. Ancak taraflar bir arabulucu üzerinde anlaşamazsa bu durumda görüşmeler başlamamış olacaktır. Ancak zorunlu dava şartına tabi uyuşmazlıklarda tarafların bir arabulucu üzerinde anlaşması şartı yoktur. Atama usulü belirlenen arabulucu görüşmeleri sürdürecektir.

5) Arabuluculuk Anlaşmasına Taraflar Uymazsa Ne Olur ?

Başarılı bir arabuluculuk sonunda imzalanan anlaşmaya uyulmaması halinde alacaklının anlaşma belgesiyle icra takibi başlatması ve alacağını gereğinde haciz yoluyla alması mümkündür. Ancak bunun için öncesinde Sulh Hukuk Mahkemesinden ilgili anlaşma belgesi için icra edilebilirlik şerhi alınması gerekmektedir. Ancak hem tarafların, hem arabulucuların hem de tüm tarafların vekillerinin imzası bulunan anlaşma belgeleri için Sulh Hukuk mahkemelerinde icra edilebilirlik şerhi alınması gerekmemektedir. Buradaki temel mantık, örneğin iki taraflı bir uyuşmazlıkta iki tarafın birden hem kendilerinin hem avukatlarının hem de arabulucunun imza atması sonrasında bu kadar çok yetkin ve yetkili kişilerin imzasını taşıyan bir belgenin tekrar icra edilebilirlik şerhine ihtiyacının olmamasıdır. Usul ekonomisi gereği böyle bir belgenin bir de mahkemede şerh için zaman kaybı yaşamaması ve alacaklının alacağına daha hızlı kavuşması hedeflenmiştir.

6) Arabuluculuk masraflarını kim öder?

Tarafların arabuluculuk faaliyeti sonunda anlaşmaları hâlinde, arabuluculuk ücreti, Arabuluculuk Asgari Ücret Tarifesinin eki Arabuluculuk Ücret Tarife- sinin İkinci Kısmına göre (iki saatlik ücretten az olmamak üzere) ödenmektedir. Bu ücret kural olarak taraflarca eşit şekilde karşılanır (6325 sayılı HUAK md. 18/ A-12).

7) Tazminat davalarında arabuluculuk zorunlu mu?

Zorunlu arabuluculuk, iş hukukundan, ticari hukuktan ve tüketici hukukundan kaynaklı bir tazminat uyuşmazlığı ise bu uyuşmazlıklar açısından dava şartıdır. Yani, arabulucuya gitmeden açılan dava, dava şartı yokluğu nedeniyle reddedilir. Ticari davalar , tüketici davaları ve iş davalarına konu olan bazı talepler (kıdem tazminatı, ihbar tazminatı, fazla mesai ücreti, maaşlar vb.) zorunlu arabuluculuk kapsamına alınmıştır. İş hukukunda istisna olarak iş kazasından kaynaklı maddi ve manevi tazminat davalarında arabuluculuk yoluna başvuru yapılması zorunlu değildir.

8) Arabulucu görüşmesine kimler katılabilmektedir?

Uyuşmazlığa konu taraflar katılabilir, taraf şirket ise şirket yetkilisi/temsilcisi katılabilir yada vekaletnamesinde arabuluculuk görüşmelerine katılma yetkisi bulunan avukat da katılabilir. İş uyuşmazlıklarında ayrıca, taraf olan şirketse, şirket tarafından yetkilendirilen sigortalı bir çalışanı vasıtasıyla görüşmelere katılabilir. Bunun dışında tarafların karşılıklı oluru ve rızası ile görüşmelere fayda sağlayacağı düşünülen 3.kişiler de katılabilir. Ancak bu hususta tarafların açık rızası gerekir. Örneğin uyuşmazlığın çözümünde fayda sağlayacağı düşünülen bir bilirkişiden görüş alınabilir, aynı bilirkişiden sözlü açıklamalar yapmak üzere toplantıda bulunması da istenebilir. Elbette tarafların bu hususta ortak rızası olması gerekir. Yine bazı durumlarda tercümanların da uyuşmazlığa katılması gerekebilir. 3.kişiden kasıt herkestir. Ancak tarafların ortak rızası ve oluru olması şarttır.

9) Hangi durumlarda arabulucuya gidilmelidir?

Arasında üzerinde serbestçe tasarruf edebilecekleri hukuki bir uyuşmazlığı olan kişiler bunu çözmek için üçüncü bir kişinin yardımına ihtiyaç duyduğu her zaman arabulucuya başvurabilmektedir. Türkiye’de arabuluculuğa dava açılmadan önce ya da dava sırasında başvurulabilmektedir. Dava öncesi arabuluculukta taraflar anlaşmaya varırlarsa artık davaya gerek kalmayacaktır. Burada dikkat edilmesi gereken husus tarafların üzerinde serbestçe tasarruf edebileceği uyuşmazlıklar için arabuluculuğun mümkün olduğudur. Yani tarafların üzerinde serbest tasarruf hakkı olmadığı uyuşmazlıklarda arabuluculuk mümkün değildir. Örneğin hizmet tespiti davası, boşanma davası, tapu iptali tescil davası gibi.

10) İş Hukukunda Arabuluculuk kaç günde sonuçlanır?

Zorunlu arabuluculuk süreci iş davaları bakımından 3 hafta içerisinde çözüme kavuşturulmalı, bu süre zorunlu haller de en fazla bir hafta daha uzatılmalıdır. Ancak belirlenen bu süreler zorunlu dava şartı arabuluculuk yolunda geçerlidir. İhtiyari arabuluculuk yolunda böyle bir süre kısıtlaması söz konusu değildir. Ancak doğal olarak uyuşmazlığın konusuna uygun makul süre içerisinde görüşmelerin bitirilmesi de arabulucudan beklenendir.  

11) Arabulucu ne anlama geliyor?

Arabulucu; hukuk fakültesi mezunu, mesleğinde en az 5 yıllık deneyime sahip olan, arabuluculuk iletişim ve görüşme teknikleri konularında uzmanlık eğitimi almış kişidir. (Arabuluculuk Kanunu md. 20) Avukatlar da arabulucu olabildiğinden halk arasında “arabulucu avukat” şeklinde deyimler de kullanıldığı görülmektedir.

Daha derin bakılacak olursa arabulucu yargının iş yükünün azalmasında fayda sağlayan, barış/sulh ortamının yaygınlaşmasında etkin rol oynayan, tarafların iradelerini ortak bir noktada buluşturarak üçüncü bir kişinin insafına bırakılmasına engel olan( mahkemede bu kişi hakimdir, hatta halk arasında şeriatın kestiği parmak acımaz denilir ve verilen karar aslında ve genelde her iki tarafı da mutlu etmez ), tarafların kapıları tamamen ardına kadar kapatmayıp birbirlerine karşı aralık bırakmasını sağlayan, sorunları belki de daha önce kopuk iletişim nedeniyle sağlıklı bir şekilde tartışamayan kişilere sağlıklı tartışma ortamında içlerini dökme ve birbirlerine empati kurma fırsatı tanıyan , tarafların konuştuğu hiçbir şeyin aleyhinde delil olmayacağı garantisiyle sorunları masaya etraflı bir şekilde yatırarak tüm yönleri ile aydınlatan, tarafsızlığa, eşitliğe ve gizliliğe sadık kişidir . Aslında arabulucu kalıplara sığmayan bir kimlik. Ancak ülkemizde bu aşamaya henüz gelinebilmiş denilemez. İlerleyen dönemlerde bu kurum daha da etkin ve önemli hale geleceği ve kendisinden beklenen amaçları vereceği kanaatindeyiz.

12) İş Hukuku Uyuşmazlıklarından İtirazın iptali davası arabuluculuğa tabi mi?

İşçi ve işveren arasındaki uyuşmazlıklardan kaynaklı alacak taleplerinde ( işe iade kararı sonrasında doğan işe başlatmama tazminatı ve boşta geçen süre tazminatı talepleri dahil )İcra dairelerinde başlatılan icra takibine yapılan itiraz sonucu duran takibin devam etmesi amacıyla açılan “itirazın iptali davaları” zorunlu arabuluculuğa tâbidir. Dava açmadan önce arabulucuya başvurulması dava şartıdır.

13) İş Davalarında dava şartı olarak arabuluculuğun sürelere etkisi ne zaman başlar?

Arabuluculuk süreci, dava açılmadan önce arabulucuya başvuru hâlinde, tarafların ilk toplantıya davet edilmeleri .Ve taraflarla arabulucu arasında sürecin devam ettirilmesi konusunda anlaşmaya varılıp bu durumun bir tutanakla belgelendirildiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Sürece etkisi ise hak düşürücü sürelerin ve zamanaşımı sürelerinin durmasıdır.

14) Karşı davada arabuluculuk zorunlu mu?

Yani karşı dava açmak için de zorunlu arabuluculuğa başvurulması gerekmektedir. Dolayısıyla arabuluculuk süreci tamamlandıktan sonra, esasa cevap süresi geçmiş olsa bile karşı dava ikame edilebilecektir.

15) İş Hukuku Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk ücreti neye göre belirlenmekte?

Konusu para olan iş hukuku uyuşmazlıklarda anlaşma sağlandığı takdirde arabulucu ücreti yüzde üzerinden belirlenmektedir. 50.000 TL altındaki miktarda anlaşma sağlanması durumunda anlaşılan tutarın, eğer bir arabulucu görev aldıysa %6’sı; birden fazla arabulucu görev aldıysa %9’u arabulucu ücreti olarak hesaplanmaktadır.

16) Arabulucu avukat ne yapar?

Arabulucular, tarafların iletişimini kolaylaştırarak onları masada tutan arabuluculuk yöntemleri uygular. Tarafların kendi çözümlerini kendilerinin bulmalarına yardımcı olur. Bunu yaparken arabulucu konuyu çözümleyen bir karar vermez. Anlaşma sağlanması halinde ise düzenleyeceği belge mahkeme ilamı niteliğindedir ve üzerinde anlaşma sağlanan hususlarda dava açma imkanını ortadan kaldırır.

İş Hukukunda arabuluculuk ve daha fazlası için bizimle iletişime geçin.