Arabuluculuk Tutanağı Nasıl İptal Edilir

ARABULUCULUK TUTANAĞININ İPTALİ:

6325 Sayılı Arabuluculuk Kanunu m.3, arabulucuya başvurunun, sürecin devamının ve sonlanmasının iradiliğinden bahsetmektedir.

“Taraflar, arabulucuya başvurmak, süreci devam ettirmek, sonuçlandırmak veya bu süreçten vazgeçmek konusunda serbesttirler.”

Aynı hükmün ikinci fıkrası:

“Taraflar, gerek arabulucuya başvururken gerekse tüm süreç boyunca eşit haklara sahiptirler.”

Yine Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği m.5/1’e göre “taraflar bu sürecin içine zorla dahil edilemezler”.

İradilik ilkesi ihlal edilen arabuluculuk görüşmeleri ve bu doğrultuda düzenlenen tutanaklar, taraflardan birinin gabine uğramasına sebebiyet vereceği veya zarara uğratacağı sebebi ile arabuluculuk kurumunun kötü niyetle kullanılmasının önüne geçmek açısından bu maddeler kanun koyucu tarafından düzenlenmiştir. Ayrıca arabulucunun mesleğini ve yetkisini kötü kullanması durumunda cezai sorumluluğu mevcut olduğunu hatırlatmakta fayda vardır. Hukuk Uyuşmazlıklarında Arabuluculuk Kanunu Yönetmeliği madde 11 uyarınca arabulucu görevini ifa ederken özenli ve tarafsız olmak zorundadır. Bir tarafın kandırıldığı, hataya düşürüldüğünü fark etmesi ve bu duruma müdahale etmesi onun görevinin ve sorumluluklarından bir tanesidir.

Arabuluculuğa ilişkin düzenlemelerin yanı sıra; Borçlar Kanunu md 37;

“Taraflardan biri, diğerinin veya üçüncü bir kişinin korkutması sonucu bir sözleşme yapmışsa, sözleşmeyle bağlı değildir. Korkutan bir üçüncü kişi olup da diğer taraf korkutmayı bilmiyorsa veya bilecek durumda değilse, sözleşmeyle bağlı kalmak istemeyen korkutulan, hakkaniyet gerektiriyorsa, diğer tarafa tazminat ödemekle yükümlüdür.”

Şeklinde amir bir hüküm bulunmaktadır. Tüm bu maddeler uyarınca arabuluculuk tutanağının iptali söz konusu olacaktır.

Bilinmelidir ki; nitelik olarak arabuluculuk tutanağı bir sözleşmedir. Arabuluculuk tutanağı düzenlenirken, hukukumuzda belirlenen genel geçer sözleşme hükümleri göz önünde bulundurulmalıdır. Diğer bir değişle, Borçlar Kanunu md. 1-26-27, arabuluculuk tutanağının sınırlarını belirlemede temel teşkil etmektedir.

Bu maddeler sırasıyla:

“Sözleşme, tarafların iradelerini karşılıklı ve birbirine uygun olarak açıklamalarıyla kurulur.”

“Taraflar, bir sözleşmenin içeriğini kanunda öngörülen sınırlar içinde özgürce belirleyebilirler.”

“Kanunun emredici hükümlerine, ahlaka, kamu düzenine, kişilik haklarına aykırı veya konusu imkânsız olan sözleşmeler kesin olarak hükümsüzdür. Sözleşmenin içerdiği hükümlerden bir kısmının hükümsüz olması, diğerlerinin geçerliliğini etkilemez. Ancak, bu hükümler olmaksızın sözleşmenin yapılmayacağı açıkça anlaşılırsa, sözleşmenin tamamı kesin olarak hükümsüz olur.”

Şeklindedir.Genel kural olarak tarafların arabuluculuk süreci sonunda anlaştıkları hususlara ilişkin dava açma hakları bulunmamaktadır. Yukarıda kısaca bahsetmiş olduğumuz gerekçeler ile dava açılabileceği Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 5. Hukuk Dairesi’nin 2019/2895E. 2019/2493 k. Sayılı ilamıyla belirtilmiştir.

Ancak şu husus unutulmamalıdır ki; arabuluculuk tutanağı geçerli bir ilam niteliğindedir. Bu nedenle fiil ehliyetsizliği, irade fesadı gibi iddialar somut bir şekilde kanıtlanabilir olmalıdır. Aksi takdirde, son tutanak geçerli olacaktır.

Görevli Mahkeme

Genel olarak, dava açıldığında davaya bakmakla görevli mahkeme, arabuluculuk tutanağının iptalinde de aynı şekilde görevli olacaktır. Bir örnek vermek gerekirse;

İş hukukuna ilişkin bir konunun çözümü için zorunlu ya da ihtiyari bir arabuluculuk görüşmesi yapılmış ve taraflardan birisinin iradesi sakata uğratılmışsa HMK hükümleri çerçevesinde İş Mahkemesi, tutanağın iptaline bakmakla görevlidir.

Arabuluculuk tutanağının iptali için dava açılacak yerde özel yetkili mahkeme (iş mahkemesi, asliye ticaret mahkemesi..) mevcut değilse, bu durumda asliye hukuk mahkemesi görevli olacaktır.

ARABULUCULUK TUTANAĞININ GEÇERLİ SAYILMASI İÇİN:

Arabuluculuk görüşmeleri muhakkak taraflardan bağımsız bir yerde veya adliye içinde arabuluculuk görüşmelerine ayrılmış odalarda yapılmalıdır.
Arabulucu açılış ve kapanış konuşmalarını yapmalı, taraflara bir avukat ya da 3. Kişiden fikir alabileceğini bildirmelidir.
Arabuluculuk tarifesine aykırı ücret kararlaştırılması ve kanuna aykırı tavır- tutum kesinlikle olmamalıdır.
Arabuluculuk son tutanağı tutma yükümlülüğü taraflardadır ancak tutanağın hazırlanması ve imzalanması mutlaka arabulucunun gözetiminde olmalıdır.
Arabuluculuk görüşmelerinin hangi şekilde yapıldığı (yüz yüze, telefon veya telekonferans) tutanakta belirtilmelidir. Burada belirtmek gerekir ki, arabuluculuk görüşmelerinin telekonferans ile yapılıp yapılmayacağı hususunda uyuşmazlıklar mevcuttur.

Ankara Bölge Adliye Mahkemesi’nin 9. Hukuk Dairesinin 2019/2485E. 2019/1674 K.** Sayılı ilamında bu durum; “kanunda telekonferans ile arabuluculuk görüşmesinin yapılabileceği belirtilmediği, telekonferans yöntemi ile tarafların ehil ve yetkili olup olmadığını tespit etmenin zor olacağından bahisle tereddüt oluşması halinde , hak düşürücü sürenin aleyhinde olan lehine yorumlanmasın gerektiğine hükmedilmiştir.

Arabuluculuk Nasıl İptal Edilir?

Arabuluculuk iptali için tarafların ya arabulucuya gerek kalmadan anlaşmaya varmaları ya da arabulucuya gitmekten vazgeçmeleri lazımdır. Fakat zorunlu arabuluculukta bu mümkün değildir. Mahkeme çekişmeye neden olan konu hakkında dava açmadan önce arabulucuya gidilmesini isteyebilir.

Bu durumda arabulucuya başvurmak şarttır. Arabulucu ne yapar sorusunun cevabı ise tarafları bir araya getirerek orta bir yol bulmaya çalışmasıdır. Arabulucu taraflar adına bir karar vermez, yalnızca yol göstericilik yapabilir. Arabulucuya başvuran kişiler bu anlaşmaya kendi istekleriyle varmalıdır.

Anlaşmaya Varılamadığı Durumlar

Arabulucu tarafların anlaşmasını sağlayabilmek için uğraşır. Fakat her durumda anlaşmaya varılacak diye bir şey söz konusu değildir. Bazı durumlarda arabulucunun çabalarına rağmen herhangi bir anlaşma yapılamayabilir.

Arabulucu anlaşma olmazsa bu durumda dava süreci başlatılabilir. Normal şartlarda arabulucu ücreti taraflar tarafından eşit şekilde ödenir. Ancak anlaşma olmazsa ücretin yarısını Adalet Bakanlığı karşılar. Çekişmeye neden olan konu hakkında arabulucu eşliğinde anlaşmanın olmadığı durumlar için dava açılabilir. Ve bu çekişmenin sonucuna mahkeme kendisi karar verebilir.

Arabuluculuk Tutanağının İptali Sebepleri Nelerdir?

Yukarıda belirttiğimiz üzere arabuluculuk tutanağının iptali mümkün olabilmektedir. Ancak bu iptalin sağlanabilmesi için bazı durumların meydana gelmiş olması gerekmektedir. Bunlara örnek vermek gerekir ise;

1-Taraflardan birinin irade sakatlığı

2-Aşırı Yararlanma (gabin)

3-Ehliyetsizlik

4-Sahtelik

5-İmkansızlık

6-Emredici hukuk kurallarına aykırılık

Bu ve buna benzer sebepler ile arabuluculuk iptali davası açılabilmesi mümkündür.

Arabuluculukta Yetkisizlik

Deteylı bilgi için bize ulaşın.